گروه سیاسی مشرق؛ مقام معظم رهبری در نامه به رئیس جمهور برای جلوگیری از نقض عهد و تخلفات و فریبکاری آمریکا در اجرای برجام فرمودند: «یک هیئت قوی، آگاه و هوشمند برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق آنچه در بالا به آن تصریح شده، تشکیل شود.» سؤال مهم و کلیدی این است که امروز پس از گذشت دو هفته از صدور این فرمان، چنین هیئتی تشکیل شده است؟ این هیئت بدون شک باید متشکل از کارشناسان فنی هسته ای، حقوقدانان برجسته آشنا با حقوق بین الملل، سیاستمداران برجسته حساس به منافع و مصالح ملی، کارشناسان خبره نظامی، کارشناسان مالی و محاسباتی، کارشناسان اقتصادی و... باشد. وظایف و ترکیب این هیئت باید سریعاً طبق فرمان رهبری در شورای عالی امنیت ملی تعیین و تصویب شود. آیا این اقدام صورت گرفته است؟
مردمی که شعار می دادند؛ «انرژی هسته ای حق مسلم ماست» و منتقدین هوشمندی که با ریزبینی نقد برجام را مطرح کردند، اگر پرسشی در مورد اجرای برجام داشته باشند، باید از این هیئت بپرسند و آنها هم باید پاسخگو باشند.
آقای صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده است؛ «اجرای برجام را با جمع آوری شماری از سانتریفیوژهای مستقر در نطنز شروع کرده ایم.» آقای عراقچی هم از آغاز اجرای برجام سخن گفته است. این در حالی است که اولین شرط از شروط مهم مقام معظم رهبری در مورد لغو تحریم ها عملی نشده است. تعجیل دولت در اجرای تعهدات ایران بدون اخذ هیچ تضمین کتبی از رئیس جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا مبنی بر لغو کامل تحریم ها، سؤال برانگیز است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند اول نامه خود در تعیین شروط برجام فرمودند: «از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریم های ظالمانه‌ اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدام های ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف های مقابل، تدارک شود، که از جمله آن اعلام کتبی رئیس‌ جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا مبنی بر لغو تحریم هاست. در اعلام اتحادیه اروپا و رئیس‌ جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریم ها به کلی برداشته شده است. هر گونه اظهاری مبنی بر اینکه ساختار تحریم ها باقی خواهد ماند، به ‌منزله نقض برجام است.»
اوباما در انجام این وظیفه مهم که در برجام به عهده آنهاست، در بیانیه خود اعلام کرده است؛ به وزارت خارجه اعلام می کنم که بعد از راستی آزمایی آژانس و تأیید آن از سوی وزارت خارجه، برای کاهش برخی از تحریم ها کسب آمادگی کنید.
اولاً: به جای لغو، از واژه «کاهش» استفاده کرده است.
ثانیاً: گزارش آژانس را مشروط کرده به تأیید آن از سوی وزارت خارجه آمریکا!
آیا این بدعهدی در آغاز کار، مسموع است؟ این حتی از کف برجام هم پایین تر است! در بیانیه اوباما چیزی در مورد لغو تحریم های کنگره گفته نشده است. در متن برجام از لغو تحریم ها در مورد فروش نفت و نیز تحریم های اشخاص حقیقی و حقوقی سخن به میان آمده است. اما در بیانیه اوباما هیچ اشاره ای به آن نشده است.
آیا اراده ای برای پی گیری الزامات شورای امنیت ملی و مصوبه مجلس و نیز شروط نه گانه رهبری، در دولت دیده می شود؟ متن برجام به اندازه کافی نقاط ابهام و ضعف های ساختاری دارد. اگر به همین متن مبهم و دارای ضعف ساختاری هم عمل نشود، نتیجه کار چه می شود؟
جمعی از نمایندگان مجلس طی تذکری به رئیس جمهور، خواستار توقف دستور جمع آوری سانتیریفیوژهای نطنز و فردو پیش از اخذ تضمین های کتبی از طرف مقابل، شدند. عجله دولت برای اجرای زودهنگام برجام در حالی که جدول زمانی و الزامات فنی آن مهیا نیست، برای چیست؟ رئیس جمهور آمریکا به عنوان طرف اصلی دعوا، نه تنها به اولین تعهد خود عمل نکرده است، بلکه در اولین فرصتی که در این ایام پیدا کرده، دوباره تهدید «گزینه نظامی روی میز است» را به رخ ملت ایران کشیده است! رئیس جمهور در پاسخ به نامه مقام معظم رهبری، دغدغه لازم برای اجرای مشروط مصوبه مجلس و تحفظ های شورای عالی امنیت ملی در برجام را نشان نداد. رئیس جمهور در این نامه نوشته است: «تحریم های ظالمانه اقتصادی، تجاری، مالی بین المللی و یک جانبه ای که توسط شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران برقرار شده بود، رفع گردیدند... ساختار تحریم ها از هم پاشید.» این تصویری که رئیس جمهور از برجام و عملکرد 1+5 می دهد، واقعی نیست و بیشتر به یک خوش باوری و اعتماد بی دلیل به دشمن ترین دشمنان اسلام، نظام، انقلاب و مردم، شبیه است. ابتدایی ترین کار در اجرای فرامین رهبری در نامه مربوط به اجرای مشروط برجام، این بود که رئیس جمهور برای اجرای بند آخر توصیه های رهبری، بلافاصله واردات هر گونه مواد مصرفی از آمریکا را ممنوع اعلام می کرد و آن را به منزله ابلاغیه به وزیر اقتصاد و دارایی و وزیر صنعت، معدن و تجارت و دیگر مسئولین ذی ربط اعلام می نمود.
رئیس جمهور در دیدار با سفرا گفت: «عقب نشینی از اصول، راهی به دستگاه دیپلماسی ندارد.» این حرف خوب و درستی است. بزرگ ترین آزمون دولت در عمل به این حرف، درست، اجرای صحیح برجام بر اساس شروط 28 گانه شورای امنیت ملی، مجلس شورای اسلامی و نهایتاً شروط و الزامات رهبری است.
سخن در مورد اجرای درست برجام، بسیار است. آن را به وقت دیگری موکول می کنیم. امروز روز 13 آبان، روز ملی مبارزه با استکبار جهانی است. میلیون ها نفر از ایران اسلامی به خیابان ها می آیند و علیه مظالم آمریکا و استبداد جهانی، اعتراض و اعلام بیزاری می کنند. دولت برای همراهی با ملت، باید در اجرای مشروط برجام، با مردم یکصدا و هماهنگ باشد.

*سید مسعود علوی